Tag Archives: เทคนิคบริหารจัดการธุรกิจครอบครัว

การสร้างข้อตกลงของครอบครัวที่จะนำไปสู่ธรรมนูญครอบครัวที่สมบูรณ์นั้น หัวใจสำคัญคือเนื้อหาหรือหัวข้อของธรรมนูญครอบครัวที่ครอบคลุมซึ่งมีอยู่ในหนังสือ “ครอบครังมั่งคั่ง กิจการยั่งยืน” ซึ่งประกอบด้วยหัวข้อสำคัญที่เกี่ยวกับครอบครัว ธุรกิจครอบครัว และเรื่องที่เกี่ยวกับผลประโยชน์ต่าง ๆ ใน 3 เรื่องหลักนี้ ถ้ามองลงไปลึก ๆ ถึงเนื้อหาแล้วจะเห็นว่าเรื่องครอบครัวจะเป็นเรื่องของอารมณ์และความรู้สึก เรื่องธุรกิจจะเป็นเรื่องของความถูกต้อง และมืออาชีพ ในขณะที่เรื่องผลประโยชน์หรือความเป็นเจ้าของจะเป็นเรื่องของข้อตกลงที่ใช้กฎหมายมาเป็นตัวกำหนด

คาดหวังอะไร ? กับการสร้างธุรกิจครอบครัวขึ้นมา .คำถามที่ผู้ประกอบการหลายคนคงมีคำตอบในใจกันบ้างประมาณหนึ่ง และ คำถามนี้ต้องการคำตอบที่ชัดเจนมาก ๆ ก่อนเริ่มต้นลงมือสร้างธุรกิจครอบครัว การเป็นส่วนหนึ่งในธุรกิจครอบครัวของสมาชิกครอบครัวนั้น ถ้าเป็นผู้ก่อตั้งธุรกิจแน่นอนการสร้างธุรกิจจากน้ำพักน้ำแรงไม่ใช่เรื่องที่ง่ายเลย การลองผิดลองถูก ความล้มเหลวหลายครั้ง ล้วนเป็นประสบการณ์ที่มีค่ามาก เมื่อมีลูกหลานที่พร้อมเข้ามาทำงาน และเมื่อต้องถึงเวลาส่งมอบ ผู้ก่อตั้งมักมี หลายอารมณ์ในการส่งต่อธุรกิจตั้งแต่อารมณ์ “หวง” ธุรกิจที่ตัวเองได้สร้างขึ้นจนแทบจะไม่อยากปล่อยมือ มีอารมณ์ “ห่วง” ธุรกิจว่าถ้าเราส่งต่อไปแล้ว ธุรกิจของเรายังจะต่อยอดความเจริญเติบโตได้หรือไม่ ลูก ๆ เราจะ “หวง” ธุรกิจแบบที่เราหวงหรือไม่

การบริหารธุรกิจให้ประสบผลสำเร็จถือว่ายากแล้ว ในสถานการณ์การแข่งขันในปัจจุบันแต่การบริหารธุรกิจครอบครัวที่มีสมาชิกสายเลือดเดียวกันนั้นยากยิ่งขึ้น ในธุรกิจเราจะเจอการทำงานระหว่างหัวหน้า เพื่อนร่วมงาน และลูกน้อง ที่ไม่มีความสัมพันธ์ทางสายเลือดเลย ซึ่งต่างกับธุรกิจครอบครัวที่เราอาจทำงานร่วมกับภรรยา ทำงานร่วมกับลูก ทำงานร่วมกับพี่น้อง เครือญาติ หรือเขย สะใภ้ ซึ่งสายสัมพันธ์ในสายเลือดนี้ทำให้การบริหารธุรกิจมีความซับซ้อนมากขึ้นไปอีก ถ้าสมาชิกแต่ละคนใช้อารมณ์ความรู้สึกเข้ามาในการทำงานมากขึ้นเท่าไร ความขัดแย้งก็อาจเกิดขึ้นได้มากเท่านั้น และอาจทำให้ธุรกิจต้องสะดุดลงได้

ธุรกิจครอบครัวในเมืองไทยให้ความสนใจในเรื่องธรรมนูญครอบครัวกันมากขึ้น เนื่องจากธุรกิจส่วนใหญ่ในเมืองไทยมีอายุธุรกิจ 20 – 40 ปีซึ่งเป็นช่วงการทำงานร่วมกันระหว่างรุ่นที่ 1 กับรุ่นที่ 2 หลายครอบครัวเริ่มมีรุ่นที่ 3 แล้ว สมาชิกเริ่มเห็นความสำคัญของการหาข้อตกลงกันภายในครอบครัว เมื่อครอบครัวมีจำนวนสมาชิกมากขึ้น ธุรกิจใหญ่ขึ้นการทำงานเริ่มมีข้อขัดแย้ง และยากขึ้นเรื่อย ๆ สมาชิกเริ่มศึกษาวิธีการเขียนธรรมนูญครอบครัวอย่างจริงจัง บางครอบครัวได้ศึกษาจากการค้นคว้าข้อมูลด้วยตัวเองศึกษาจากครอบครัวอื่น หรือขอคำแนะนำจากครอบครัวที่รู้จักมาเล่าปัญหาที่เกิดขึ้นให้ฟัง  หลายครอบครัวที่ไม่มีเวลาหรือหาที่ปรึกษาซึ่งมีความชำนาญด้านนี้มาช่วยวางแผนและเขียนให้

ประเด็นที่สำคัญและเป็นที่ถกเถียงกันในธุรกิจครอบครัวว่า การให้คู่สมรสหรือการให้เขยหรือสะใภ้เข้ามาร่วมงานด้วย มันมีข้อดีข้อเสียอย่างไรบ้าง หลายครอบครัวตกลงกันว่า ไม่ให้เขย สะใภ้ เข้ามาทำงานในธุรกิจเลย เพราะกลัวมีปัญหาตามมาภายหลัง ในขณะที่อีกหลายครอบครัวให้ เขยหรือสะใภ้เข้ามาร่วมทำงานด้วย ธุรกิจก็สามารถเดินไปได้ด้วยดีและบางครอบครัวเขยมีโอกาศขึ้นเป็นผู้นำเลย

ช่องว่างระหว่างวัยเป็นเรื่องที่มีการหยิบยกมาเป็นประเด็นในทุกวงการ ตั้งแต่ในครอบครัวระหว่างพ่อ แม่ ลูก  หรือเกิดขึ้นในที่ทำงานระหว่างหัวหน้า และลูกน้อง ยิ่งในโลกยุคปัจจุบันช่องว่างนี้จะเริ่มมีมากขึ้น ถ้าผู้ใหญ่ในยุคเบบี้บูมไม่ก้าวให้ทันเด็กรุ่นใหม่แล้วถ้าช่องว่างระหว่างวัยเกิดขึ้นในธุรกิจครอบครัว ที่มีเรื่องของอารมณ์ความรู้สึกของความเป็นสายเลือด ญาติพี่น้อง เราจะมีวิธีการจัดการอย่างไรบ้าง ? เรามาเรียนรู้ผ่านกรณีศึกษา ธุรกิจครอบครัวระดับโลกอย่าง ไอศกรีม “Baskin Robbins” ไปด้วยกัน

การเลิกจ้างงานเป็นประเด็นที่กระทบความรู้สึกสมาชิกครอบครัวมาก ซึ่งครอบครัวมักจะหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดเหตุการณ์นี้ขึ้น หลายครอบครัวที่ต้องเลิกจ้างสมาชิกส่วนใหญ่มักจะเป็นสาเหตุของความไม่ซื่อสัตย์ การโกง และ ถูกจับได้ โดยสมาชิกยอมรับถึงการกระทำของตัวเอง  แต่มักไม่ค่อยเห็นจากเหตุของความสามารถไม่ถึง เพราะเป็นเรื่องที่ยากต่อการชี้ขาดนั่นเอง

ในเรื่องเงินเดือนและผลตอบแทน เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่ายากนักที่จะมีพนักงานพอใจ 100%  เพราะพนักงานก็จะมีการเปรียบเทียบกันตลอดเวลาว่าทำไมเราได้น้อยกว่าคนอื่น ทั้งๆ เรามีความรับผิดชอบมากกว่า ทำงานดีกว่า อาวุโสกว่า ประสบการณ์มากกว่า ฯลฯ องค์กรต่างๆ จึงมีนโยบายให้เรื่องเงินเดือนเป็นความลับที่ห้ามเปิดเผยระหว่างกัน แต่ความลับก็ดูเหมือนจะไม่มีในโลกอยู่ร่ำไป ยิ่งเมื่อเป็นเรื่องของการให้ผลตอบแทนสมาชิกในธุรกิจครอบครัว ซึ่งเป็นบุตรหลาน หรือญาติ พี่น้องเราในธุรกิจครอบครัว ปัญหานี้ยิ่งทวีความซับซ้อนขึ้นไปอีก

ค่านิยมครอบครัวอาจดูเหมือนเป็นเรื่องที่จับต้องไม่ได้ แต่ค่านิยมที่ชัดเจนและได้รับการยึดถือปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ฝังรากลึกลงไปในธุรกิจจนเกิดเป็นวัฒนธรรมของครอบครัวที่ใครๆ ให้การยอมรับ ถือเป็นจุดต่างสำคัญที่จะทำให้ธุรกิจครอบครัวหนึ่งมีความแตกต่าง และได้เปรียบจากธุรกิจอื่น ที่เงินไม่สามารถซื้อได้

เรื่องความสัมพันธ์เป็นเรื่องที่สำคัญและเป็นกุญแจแห่งความสำเร็จของการเขียนข้อตกลงในครอบครัว หรือธรรมนูญครอบครัว (Family Charter) เพราะถ้าความสัมพันธ์เสียหายแล้ว เกิดความไม่ไว้วางใจกัน ไม่เชื่อใจกัน โอกาสที่จะหาข้อตกลงกันจะมีความยากขึ้นเป็นทวีคูณ เนื่องจากการเขียนธรรมนูญครอบครัวจะใช้หลักของความเห็นพ้องต้องกันของสมาชิกทุกคนในครอบครัว