6 ประเด็นสำคัญเพื่อความพร้อมของการสืบทอดธุรกิจครอบครัว

ความท้าทายการส่งผ่านธุรกิจครอบครัวไปสู่รุ่นต่อไป จะท้าทายมากขึ้นเมื่อธุรกิจเติบโตขึ้น ในขณะที่ครอบครัวมีสมาชิกเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ความท้าทายการสืบทอดธุรกิจครอบครัวถือเป็นภาระกิจที่มีความสำคัญอย่างมากที่จะเป็นตัวสร้างหลักประกันในความยั่งยืนของธุรกิจครอบครัวในอนาคต เนื่องจากสมาชิกจำนวนหนึ่งที่ไม่สนใจเรื่องธุรกิจเลย บางคนเดินบนทิศทางที่แตกต่าง ในขณะที่สมาชิกที่ร่วมงานอาจมีมุมมองที่ขัดแย้งกัน การไม่มีแผนการสืบทอดหรือการตรวจเช็คสภาพของธุรกิจครอบครัว และตรวจเช็คสถานะของครอบครัวอาจเป็นภัยคุกคามของความอยู่รอดของธุรกิจครอบครัวได้

6 ประเด็นที่สำคัญที่ครอบครัวควรคำนึงถึง เพื่อตรวจดูว่าธุรกิจของเรามีความพร้อมที่จะสืบทอด ธุรกิจอย่างมั่นใจ และสร้างความต่อเนื่องยั่งยืนตลอดไป

1. วิสัยทัศน์ของผู้นำหรือผู้ก่อตั้ง ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญที่จะขับเคลื่อนธุรกิจไปในทิศทางไหน มีแนวคิดการส่งต่อธุรกิจในลักษณะใด มีความต้องการขยายธุรกิจหรือคิดว่าแค่นี้เพียงพอแล้ว ความชัดเจนในเรื่องนี้จะนำไปสู่แผนปฏิบัติสำหรับสมาชิกในรุ่นต่อไปว่า หลักการที่จะกำหนดทิศทางของครอบครัว และธุรกิจครอบครัว ถ้าผู้นำไม่กำหนดทิศทางไว้ชัดเจน แผนการส่งมอบ แผนรับมอบหรือการพัฒนาสมาชิกก็จะไม่เกิดขึ้น ทำให้สมาชิกรุ่นต่อไปก็จะขาดความพร้อมรับช่วงต่อได
2. โครงสร้างความเป็นเจ้าของ หรือ การจัดระเบียบโครงสร้างธุรกิจที่รองรับความยั่งยืนหรือการจัดตั้ง บริษัท โฮลดิ้งครอบครัว ที่มีกฎระเบียบ ข้อบังคับ และสัญญาผู้ถือหุ้นที่ชัดเจน ข้อตกลงการโอนหุ้น การซื้อขายหุ้นระหว่างสายสมาชิกในอนาคตเป็นอย่างไร เพื่อความแน่ใจว่า เจ้าของในอนาคตจะมีความพร้อมสำหรับความรับผิดชอบในธุรกิจครอบครัวนี้หรือไม่
3. ธรรมนูญครอบครัวหรือข้อตกลงในครอบครัว ซึ่งถือว่าเป็นข้อตกลงระหว่างสมาชิกทุกคนที่เกี่ยวข้อง ธรรมนูญครอบครัวจะกำหนดหลักการข้อปฏิบัติต่าง ๆ ในเรื่องครอบครัว และเรื่องธุรกิจโดยในเรื่องธุรกิจจะเป็นนโยบายของสมาชิกในการเข้ามาทำงาน และเติบโตขึ้นเพื่อก้าวเข้าสู่ผู้นำ มีสภาครอบครัวที่ครอบครัวจัดตั้งขึ้นเป็นคณะกรรมการในการขับเคลื่อน และกลั่นกลองเรื่องสำคัญต่าง ๆ
4. การกำหนดคุณสมบัติผู้นำที่ชัดเจน เรื่องนี้เป็นหัวข้อ “แผนสืบทอด” หนึ่งในธรรมนูญครอบครัว คุณสมบัติผู้นำจะต้องมีคุณลักษณะอย่างไรบ้างเพื่อการบริหารธุรกิจในอนาคต ว่าใครสามารถขึ้นเป็นผู้นำได้ เช่นครอบครัวเรายอมให้ผู้บริหารมืออาชีพขึ้นเป็นผู้นำหรือไม่ ตลอดจนกระบวนการที่ผู้นำคนต่อไปต้องเตรียมตัวอย่างไร
5. โครงสร้างธุรกิจในปัจจุบันมีความชัดเจน และมีความเป็นมืออาชีพมากน้อยแค่ไหน ธุรกิจเริ่มต้นจากความคิดก่อร่างสร้างตัวมาบนการลองผิดลองถูก ทำให้โครงสร้างการบริหารเป็นไปตามความสะดวกที่ผู้ก่อตั้งไม่ได้เปิดตำราบริหาร แต่เมื่อถึงเวลาส่งต่อธุรกิจบางครั้งต้องกลับมาดูว่า เราได้เตรียมธุรกิจเพื่อสมาชิกมารับช่วงต่อได้โดยไม่มีปัญหาใด ๆ
6. วัฒนธรรมคอบครัว ต้นทุนครอบครัว และความต้องการสานต่อธุรกิจ ซึ่งเป็นเรื่องสมาชิกจะต้องกลับมามองถึงวัฒนธรรมหรือการปลูกฝังสมาชิกในเรื่องบทบาทหน้าที่เช่น พ่อต้องสอนลูก พี่ต้องสอนน้อง เพื่อให้ทุกคนสำนึกถึงความรับผิดชอบ และการสานต่อตำนาน หรือเจตนารมณ์ของผู้ก่อตั้งเพื่อสร้างการอยู่ดีกินดีของทุกคนในครอบครัว