“ ผลประโยชน์ ” จุดเกิดความขัดแย้งหลักที่อาจนำไปสู่ศึกสายเลือด

ผลประโยชน์-จุดกำเนิดความขัดแย้งของศึกสายเลือด

กรณีพิพาทในเรื่องสิทธิในตราสินค้า ที่กลายเป็น “ศึกสายเลือด” ระหว่างสมาชิกในครอบครัวมีให้เห็นเป็นข่าวในบ้านเรากันอยู่เนือง ๆ จึงไม่ต้องแปลกใจเมื่อเราพบว่าหนึ่งในมูลเหตุความขัดแย้งที่พบมากที่สุดคือเรื่องของ “ผลประโยชน์” นั่นเอง

“ ผลประโยชน์ ” จุดเกิดความขัดแย้งหลักที่อาจนำไปสู่ศึกสายเลือด

ตราสินค้า สูตรลับผสมพิเศษของสินค้า งานฝีมือที่มีการถ่ายทอดจากบรรพบุรุษ ถือเป็นสิ่งที่ครอบครัวต้องร่วมกันเก็บรักษาไว้เพราะเป็นหัวใจของธุรกิจ นอกจากนี้ความขัดแย้งในครอบครัวอาจเกิดจากความรู้สึกว่ามี ความไม่เป็นธรรม ความไม่เสมอภาค การได้รับสิทธิพิเศษของสมาชิกบางคน การเลือกที่รักมักที่ชัง ความคลุมเครือในเรื่องสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ การเข้าไม่ถึงสวัสดิการของสมาชิก  การขาดระบบจัดการที่ชัดเจน หรือมีผลประโยชน์และทรัพย์สินบางอย่าง ที่ไม่สามารถแบ่งให้ลงตัวเท่า ๆกันได้โดยง่าย เช่น ที่ดินของมีค่าของตระกูล ของสะสม ภาพวาด ของโบราณ พระพุทธรูป วัตถุมงคล ฯลฯ

ผลประโยชน์เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับธุรกิจครอบครัว ตั้งแต่ หุ้นของธุรกิจครอบครัว การแบ่งหุ้นให้สมาชิกครอบครัวถือเป็นประเด็นหลักในเรื่องของผลประโยชน์ การตัดสินใจของผู้ก่อตั้งว่าจะให้หุ้นกับสมาชิกคนไหนบ้างเป็นเรื่องของส่วนบุคคล เริ่มตั้งแต่การแบ่งหุ้นให้ลูกเท่า ๆ กันทุกคน เพื่อความเสมอภาคและคิดว่ายุติธรรมที่สุดเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาของความขัดแย้ง แต่ความเสี่ยงคือเมื่อทุกคนได้หุ้นเท่า ๆ กัน ความเป็นเจ้าของธุรกิจก็ถูกหารเฉลี่ยลงไป ความสนใจในการบริหารธุรกิจของสมาชิกแต่ละคนอาจลดน้อยลงตามไปด้วย เนื่องจากผลกำไรที่ได้จะต้องถูกแบ่งไปให้สมาชิกทุกคนเท่า ๆ กัน

มีตัวอย่างของครอบครัวหนึ่งที่มีการแบ่งหุ้นเท่า ๆ กัน พี่คนโตที่เป็นผู้นำเริ่มไม่สนใจธุรกิจหันไปทำธุรกิจส่วนตัว ในขณะที่น้อง ๆ เริ่มรู้สึกถึงความเอาเปรียบและในที่สุดก็มีปัญหากัน การแบ่งหุ้นให้สมาชิกในจำนวนที่ไม่เท่ากัน โดยให้สมาชิกผู้ชายที่ทำงาน มากกว่าสมาชิกหญิง หรือการกำหนดผู้รับช่วงต่อธุรกิจที่ชัดเจน (ซึ่งมีข้อดี และเป็นสิ่งที่ทำกันในหลายๆ บ้าน) อาจจะมีความเสี่ยงในเรื่องที่สมาชิกคนอื่น ๆ อาจไม่พอใจ หรือผู้สืบทอดที่ถูกวางตัวไว้แล้วอาจไม่เก่งจริงหรือไม่อยากทำธุรกิจของที่บ้านก็ได้

ผลประโยชน์บางอย่างเป็นสิ่งที่ไม่สามารถแบ่งให้ลงตัวหรือเท่า ๆ กันได้ เช่น ที่ดินในพื้นที่ต่าง ๆ สิ่งปลูกสร้าง ของสะสมมีค่าต่าง ๆ ในขณะที่สมาชิกครอบครัวต้องการสิ่งเหล่านี้เหมือน ๆ กัน ที่ดินผืนเดียวกันและไม่สามารถตกลงกันได้ ซึ่งผลลัพธ์จะออกมาคนหนึ่งได้ คนหนึ่งเสียหรือถ้าไม่ยอมกันความสัมพันธ์ก็จะเสียหาย บางครอบครัวเมื่อถึงเวลาที่ต้องมีการแบ่งทรัพย์สิน  ถ้าหัวหน้าครอบครัวอยู่ก็จะเป็นคนตัดสินว่าจะให้ใครดูแลหรือให้ลูก ๆ ไปตกลงกันเอง ผลลัพธ์บางทีก็ตกลงกันได้ บางทีก็ใช้วิธีจับฉลากเลยก็มี

ผลประโยชน์ที่มีมูลค่าที่ครอบครัวต้องรักษาไว้ เพราะเป็นหัวใจของธุรกิจนั่นคือ ตราสินค้า  สูตรลับผสมพิเศษของสินค้า งานฝีมือที่มีการถ่ายทอดจากบรรพบุรุษ ซึ่งเป็นสิ่งที่ครอบครัวต้องร่วมกันเก็บรักษาไว้เพราะถ้าหลุดออกไปสู่ภายนอกธุรกิจก็จะหมดความสำคัญไปเลย กรณีพิพาทที่เกิดขึ้นมีการนำตราสินค้าไปใช้โดยพละการเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัว หรืออ้างว่าผู้ก่อตั้งได้มอบให้ตนแล้วจนสร้างความสับสนให้ผู้บริโภค ในที่สุดก็มีการฟ้องร้องกันระหว่างพี่น้องทำให้ครอบครัวต้องแตกแยกในที่สุด

ผลประโยชน์ที่เกิดจากผลตอบแทนการทำงาน เช่น เงินเดือน เงินโบนัส ซึ่งจากการได้สัมภาษณ์สมาชิกครอบครัวที่ทำงานในธุรกิจครอบครัว มีมาตรฐานการให้ที่แตกต่างกันซึ่งขึ้นอยู่กับผู้ก่อตั้ง มีทั้งได้ผลตอบแทนที่น้อยกว่าการทำงานข้างนอก ไม่มีการปรับเงินเดือนขึ้นในแต่ละปี อาจมีโบนัสให้มีเงินพิเศษมีแต๊ะเอียเพิ่มขึ้นเป็นต้น บางครอบครัวให้ผลตอบแทนในรูปของเงินฝากประจำแก่สมาชิกครอบครัว เพราะเกรงว่าการให้เงินสดจะเป็นการสร้างพฤติกรรมการใช้จ่ายที่ฟุ่มเฟือย

“ ผลประโยชน์ ” จุดเกิดความขัดแย้งหลักที่อาจนำไปสู่ศึกสายเลือด

การที่จะป้องกันกรณีพิพาทเรื่องผลประโยชน์นี้ เป็นเรื่องที่จะต้องมีการสร้างข้อตกลงกันตั้งแต่การจัดโครงสร้างธุรกิจให้รองรับความยั่งยืนและส่งต่อสู่รุ่นลูกรุ่นหลานได้โดยไม่มีข้อขัดแย้งในรูปของบริษัทโฮลดิ้งซึ่งเป็นหัวข้อที่ต้องศึกษากันอย่างจริงจัง   การจัดการเรื่องหุ้นเป็นเรื่องที่ต้องวางแผนจัดการให้เกิดความเป็นธรรมกับทุกคนมากที่สุด การกระจายหุ้นตอนยังมีชีวิตอยู่จะได้เห็นว่าลูกแต่ละคนมีการบริหารจัดการธุรกิจไปในทิศทางใด ถ้าพ่อแม่กลัวเสียอำนาจการตัดสินใจในธุรกิจก็พิจารณาถือหุ้นบุริมสิทธิ์ที่มีสิทธิ์มีเสียงมากกว่าได้ ในธรรมนูญครอบครัวจะเป็นการสร้างข้อตกลงเรื่องของโอน ซื้อ ขายหุ้นกันด้วยวิธีอะไรที่จะไม่ทำให้หุ้นต้องหลุดมือไปสู่บุคคลภายนอก

ผลประโยชน์ในเรื่องของผลตอบแทนสมาชิกครอบครัวที่ทำงานในธุรกิจ จะต้องมาสร้างข้อตกลงกันในแผนจ้างงานของสมาชิกครอบครัวที่จะเข้ามาทำงานในธุรกิจครอบครัว โดยข้อตกลงนี้จะคำนึงถึงหัวข้อใหญ่คือ ขั้นตอนการเข้ามาในธุรกิจครอบครัว การศึกษาระดับไหนถึงจะเป็นที่ยอมรับ สมาชิกครอบครัวจะต้องมีหลักสูตรพิเศษเพื่อการเรียนรู้งานภายในและภายนอกอะไรบ้าง  เส้นทางการเติบโตในแต่ละตำแหน่งเป็นอย่างไร และที่สำคัญในการตัดสินใจของสมาชิกนั่นคือ ผลตอบแทนที่จะได้รับในแต่ละช่วงเวลามีหลักการแบบไหน ผลตอบแทนเมื่อเทียบกับประสบการณ์ความรู้ความสามารถมันสมเหตุสมผลหรือไม่

สนใจสมัครสมาชิกสมาคม AFBE

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *